Баямирова Рыскуль Умаровна, Тогашева Алия Ризабековна, Жолбасарова Ақшырын Тангалиевна, Сарбопеева Маншук Дағыстанқызы,
Воробьев Александр Егорович
Ш. Есенов атындағы Каспий
технологиялар және инжиниринг университеті
Ақтау қ., Қазақстан
Аңдатпа. Қазақстан Республикасы көмірсутектерді өндіру бойынша көшбасшылардың бірі болып табылады. Алайда, Қазақстанда, әсіресе Солтүстік Бозашы мұнай-газ кен орнынан өндірілетін мұнай жоғары тұтқырлыққа ие, сондықтан асфальт-шайырлы құрамдастармен байланысты металдардың жоғары құрамы бар дәстүрлі емес ресурстар санатына жатады. Бұл мәселе Каспий маңы ойпатында мұнай өндіретін барлық елдерге тән.
Солтүстік Бозашы мұнай-газ кен орнын игеруді талдау игерудің бастапқы кезеңінде судың кесілуінің күрт артқанын көрсетеді, бұл қабат мұнайы мен суының реологиялық сипаттамаларының шамадан тыс үлкен айырмашылығымен байланысты. Осының нәтижесінде ұңғыма түбінде және ұңғыма оқпанында су-мұнай эмульсиясы пайда болады, ол әртүрлі физикалық, механикалық және технологиялық қасиеттері бар көптеген әртүрлі күйлерге ие болуы мүмкін. Су-мұнай эмульсияларының қасиеттерін зерттеуге еңбектердің едәуір бөлігі арналды.
Каспий маңы ойпатындағы мұнай тұтқыр және ауыр болып сипатталады, олардың құрамында металдар, әсіресе ванадий мен никель бар, олар мұнайда асфальт-шайырлы компоненттермен әрекеттеседі. Мұнайдың бұл қасиеттері мұнайбергіштікті төмендетеді. Бұл қасиеттер мен мұнай өндіруді оңтайландыру әдістері Қазақстан Республикасының Солтүстік-Бозашы мұнай-газ аймағы негізінде қарастырылды. Шикі мұнайдың су-мұнай эмульсияларының құрылымдық-механикалық қасиеттері эксперименталды түрде зерттелді. Өлшенген параметрлер негізінде қабырғаның ығысу жылдамдығындағы ығысу кернеуінің мәндері есептелді, содан кейін әртүрлі температуралар мен май-су қатынасы үшін ағынның қисық сызықтары салынды. Нәтижесінде судың құрамы мен температурасына байланысты реологиялық қасиеттердің өзгеру заңдылықтары анықталды және мұнай-су эмульсияларының тиімді тұтқырлық кешенінің мәндерін анықтауға мүмкіндік беретін формула алынды. Алынған нәтижелер бойынша осы салада пайдаланудың әртүрлі кезеңдерінде әрі қарай тасымалдау және өңдеу үшін мұнайды дайындаудың технологиялық режимдерін оңтайландыру жүзеге асырылуы мүмкін.
ӘДЕБИЕТТЕР
[1]. Матвеев Ю., Валиева Е. Трубецкая О., Кислов А. Глобализация и регионализация: Институциональные аспекты. Математическое образование. 2016. 11(8):3114-3126.
[2]. Тарасов М.Ю., Зенцов А.Е., Долгошина Е.А.. Проблемы подготовки высокоэмульсионных нефтей новых нефтяных регионов Сибири и пути их решения. // Нефтяное хозяйство, 2004, №3. -с.98-102.
[3]. Губайдуллин Ф.Р., Сахабутдинов Р.З., Исмагилов И.Х. Концепция технологии подготовки осложненных эмульсий. // Новые технологии разработки нефтегазовых месторождений. Сб.науч.тр. Международного симпозиума. -М., 2004. -c.394-399.
[4]. Аметов И.М., Байдиков Ю.Н. и др. Добыча тяжелых и высоковязких нефтей. - М.: Недра, 1985.
[5]. Кулаков П.И. Оптимизация технологии подготовки нефтей с применением деэмульгаторов. // Нефтяное хозяйство, 1993, №8. -c.46-47.
[6]. Емков А.А., Поповкина Н.А. О каталитической деэмульсации нефтей // Нефтепромысловое дело, 1996, № 1. –с.9-11.
[7]. Zapata, P.A. et al. (2012). Hydrophobic zeolites for biofuel upgrading reactions at the liquid–liquid interface in water/oil emulsions. Journal of the American Chemical Society, 134(20):8570-8578.
[8]. Ushikubo, F.Y. and Cunha, R.L. (2014). Stability mechanisms of liquid water-in-oil emulsions. Food Hydrocolloids, 34:145-153.
[9]. Binner, E.R. et al. (2014). Investigation into the mechanisms by which microwave heating enhances separation of water-in-oil emulsions. Fuel, 116:516-521.
[10]. Binks, B.P. and Tyowua, A.T. (2016). Particle-Stabilized Powdered Water-in-Oil Emulsions. Langmuir, 32(13):3110-3115.
[11]. Gu, J. et al. (2014). Robust preparation of superhydrophobic polymer/carbon nanotube hybrid membranes for highly effective removal of oils and separation of water-in-oil emulsions. Journal of Materials Chemistry A, 2(37):15268-15272.
[12]. Zhong, D. L. et al. (2016). Methane recovery from coal mine gas using hydrate formation in water-in-oil emulsions. Applied Energy, 162:1619-1626.
[13]. Хабибуллина Г.К., Прищенко Н.П. Методы разрушения нефтяных эмульсий Каражанбас. Нефтяное дело, № 18, 1976. –с.15-17.
[14]. Lee, C., Kuchshenko, K. and Carlsen, L. (2013). On a Possible Sustainable Petroleum Asssociated Gas Utilization in the Kashagan and Tengiz Regions, Kazakhstan. Eurasian Chemico-Technological Journal, 15(2):143-152.
[15]. Khappel, J. and Brenner, G. (1976). Fluid flow at small Reynolds numbers. – Moscow: Mir, 630.