Еркулова Г. С., Оңғаров Д.К.,
Yessenov University, Ақтау қаласы, Қазақстан
Аңдатпа: Бұл мақалада Қазақстандағы гендерлік қатынастар саласындағы трансформацияларды бағыттайтын ағымдағы саяси векторларды зерттеуге негізделген гендерлік дискурстың деконструкциясы мен реконфигурациясы терең талданады. Зерттеудің басты мақсаты – елдегі жаһандық өзгерістер мен модернизация үдерістерінің аясында гендерлік саясаттың трансформациясына ықпал ететін негізгі факторларды анықтау. Мақалада посткеңестік кезеңнен бастап, Қазақстанның гендерлік теңдікті ілгерілетуге ерекше назар аударып, халықаралық ұйымдарға интеграциялануынан басталған гендерлік саясаттың эволюция кезеңдері қарастырылады.
Мақалада гендерлік саясатты қалыптастыру контексінде ұлттық және халықаралық нормалардың өзара әрекеттестігіне, сондай-ақ жаһандық бастамалардың жергілікті жағдайларға бейімделуіне талдау жасалады. Гендерлік стратегиялардың институционализациясының жеткіліксіздігі және нақты гендерлік теңдік саласындағы баяу прогресс сияқты құрылымдық мәселелер анықталады. Мақалада жаңа заңнамалық шаралар мен бағдарламаларды қамтитын нормативтік жетістіктермен қатар, әлеуметтік-экономикалық және мәдени кедергілер жағдайында оларды іске асыру мәселелері қарастырылады.
Зерттеу сандық және сапалық талдау әдістерін қамтитын кешенді тәсілге негізделген. Халықаралық зерттеулер деректері, статистикалық есептер және гендерлік саясатты қалыптастыру үдерісіне қатысушы негізгі стейкхолдерлермен жүргізілген сапалы сұхбаттар қолданылады. Сонымен қатар, Қазақстандағы гендерлік бастамалар мен посткеңестік кеңістіктегі басқа елдердегі ұқсас үдерістердің салыстырмалы талдауы жүргізіледі.
Қорытынды бөлімде Қазақстандағы гендерлік саясаттың одан әрі дамуының болашағы, соның ішінде гендерлік теңдікті елдің әлеуметтік, саяси және экономикалық салаларына тереңірек интеграциялау үшін ықтимал стратегиялық бағыттар ұсынылады. Автор гендерлік теңдікті ілгерілетудің сәтті болуы үшін саяси ерік-жігердің ғана емес, сондай-ақ қоғамдық көзқарастар мен тәжірибелердің терең өзгерісін талап ететіндігін, бұл үдеріс пәнаралық тәсілді күшейту және азаматтық қоғамды белсенді түрде тарту арқылы мүмкін болатындығы туралы болжам жасайды.
Түйін сөздер: гендерлік саясат, Қазақстан, гендерлік дискурстың деконструкциясы, реконфигурация, саяси векторлар, посткеңестік кезең, институционализация, модернизация.
DOI 10.56525/EGZI6460