Кобегенова Г.Ж.
Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті
Ақтау, Қазақстан
Аңдатпа. Мақалада тұрмыстық зорлық-зомбылық жағдайларына ерекше назар аудара отырып, жанжалдарды шешу құралы ретінде Қазақстанның медиация саласындағы тәжірибесін терең зерттеу ұсынылған. Зерттеу нақты жағдайларды, заңнамалық бастамаларды талдау және Қазақстанда медиациялық рәсімдерді практикалық қолдану негізінде дауларды реттеуде және Отбасылық қатынастардағы үйлесімділікті қалпына келтіруде медиацияның елеулі әлеуетін атап көрсетеді. Мақала авторы медиацияның тұрмыстық зорлық-зомбылықтың салдарын жеңудегі рөлін мұқият қарастырады, оның тиімділігін жанжалдарды ұзақ мерзімді шешуге қол жеткізу және олардың қайталануын болдырмау құралы ретінде бағалайды. Зерттеу Қазақстанның құқықтық жүйесіне медиациялық тетіктерді интеграциялаудың маңыздылығына және тиісті инфрақұрылымды дамытуға, медиацияның артықшылықтары туралы жұртшылықтың хабардарлығын арттыруға баса назар аударады. Қазақстандық мәдениет пен дәстүрлер контекстінде медиация алдында тұрған проблемалар мен сын-қатерлерді талдауға ерекше назар аударылады, сондай-ақ оларды еңсеру жолдары ұсынылады.
Сонымен қатар, мақалада жанжалдарды, соның ішінде тұрмыстық зорлық-зомбылықты шешу үшін Америка Құрама Штаттарында, Батыс Еуропа мен Азия елдерінде қолданылатын медиациялық тәжірибелер жан-жақты зерттелген. Автор медиацияның отбасылық қатынастарды қалпына келтіру, агрессия деңгейін төмендету және одан әрі даулардың алдын алу құралы ретінде қалай қолданылатынын егжей-тегжейлі талдайды. Мақала әртүрлі медиациялық модельдерге сыни шолу, сондай-ақ бар статистикалық мәліметтер мен тәжірибеден алынған нақты мысалдар негізінде олардың тиімділігін бағалау болып табылады. Тұрмыстық зорлық-зомбылық контекстінде медиацияны қолдануды реттейтін заңнамалық және нормативтік шеңберлерді, сондай-ақ дауларды реттеу процесінде кәсіби медиаторлардың рөлін талдауға ерекше назар аударылады. Зерттеу қақтығыстарды тиімді және адамгершілікпен шешуге ықпал ететін медиациялық тетіктерді дамыту мен енгізудегі халықаралық тәжірибенің маңыздылығын көрсетеді.
Мақаланың қорытындылары Отбасылық жанжалдарды реттеу және қарым-қатынастарды қалпына келтіру процесінде медиацияның құндылығын баса көрсете отырып, әлеуметтік үйлесімділікті нығайту мен әділдікті қамтамасыз етудің тиімді құралы ретінде Қазақстанда медиациялық практиканы одан әрі дамыту қажеттігін айғақтайды. Сондай-ақ, Отбасылық қатынастардағы үйлесімділікті қалпына келтіру әдісі ретінде медиацияның жоғары құндылығы және қолдау инфрақұрылымын құруға және білікті мамандарды оқытуға баса назар аудара отырып, әлемдік ауқымда медиациялық практиканы одан әрі дамыту үшін ұсынымдар ұсынады.
Кілт сөздер: Медиация, тұрмыстық зорлық-зомбылық, жанжалды шешу, отбасылық қатынастар, медиация, заңнамалық бастамалар, құқықтық жүйе, кәсіби медиаторлар, халықаралық тәжірибе.
DOI 10.56525/RNJI1224