Published

01.06.2024

THE CONCEPT OF FREEDOM IN PHILOSOPHY

{:kz} Тугелбай Айбек Әбдіғалиұлы Ш.Есенов атындағы КТИУ, ҚХА кафедрасының оқытушысы Aibek.tugelbay@yu.edu.kz  АРАШОВА НАБАТ КОЖАБИЛМЕСОВНА Ш.Есенов атындағы КТИУ, ҚХА кафедрасы профессордың ассистенті nabat.arashova@yu.edu.kz     Аннотация. Философияда еркіндік философиясы ең өзекті, ең қызықты мәселелердің бірі. Уақыт өткен сайын еркіндік мәселесінің өзектілігі одан сайын арта түсті және жаңа қырлардан қарастырыла бастады. Философия тарихына көз жүгіртсек, ондағы еркіндік [...]

LIFE SONGS MAKTYMKULY

{:kz} Қамарова Н.С.  Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті, Ақтау қ., Қазақстан   Аңдатпа. Бұл мақалада түркменнің классик ақыны Матымқұлы поэзиясының ерекшеліктері айтылады. Мақтымқұлы поэзиясы мен Абайдың, Мағжанның өлеңдеріндегі ой мен образдар салыстырылады. Көптеген тілдерге аударылған Мақтымқұлы жырлары – ауыз әдебиетінен нәр алып, халық даналығымен сабақтасқан жаңа сипаттағы, мәні зор поэзия. Мақтымқұлының мұрасымен [...]

POETRY BY KAKӀMBEKA SALIKOVA SUBJECT KARAKALPAKSTANA

{:kz} СМАМУТОВА Ш.А. Қарақалпақ мемлекеттiк университетi, қазақ тiлi және әдебиетi кафедрасының доцентi, PhD, Нөкіс қ., Өзбекстан.  Е-mail: allayar_2001@mail.ru   Андатпа. Мақалада тарихи жақтан тамырлас, бертiн келе белгiлi аймактары қатар қоныстанып, көршiлес отырған қазақ-қарақалпақ халқының  тарихи, әдеби, мәдени байланыстарынна жалпы шолу жасалады. Сондай-ақ, ақын-жазушылар шығармашылығында екi халықтың тарихи тамырластығы, туыстығы көрiнiс тауып отыратындығы, соның айқын мысалы [...]

УПРАВЛЕНИЕ РИСКАМИ В ГОСУДАРСТВЕННЫХ УЧРЕЖДЕНИЯХ

{:kz} Утебалиева Дина Борисовна Yessenov University, ассистент профессора кафедры  «Экономика» город Актау dina.utebaliyeva@yu.edu.kz 87024328989 Нурыйахметова Светлана Мазгутовна Доцент кафедры «Экономика производства» ФГАОУ ВО «Казанский (Приволжский) федеральный университет» Институт управления, экономики и финансов Город Казань Тел. 8919-697-58-11 Svetanur-agni@mail.ru     Аннотация. Любая деятельность, которой занимаются юридические лица, всегда подвержена риску. «Управление рисками предполагает понимание, анализ и [...]

THE CATALYST FOR YOUTH ENTREPRENEURSHIP: CREATING A COMPREHENSIVE ECOSYSTEM

{:kz} Сабирова Рысты Қуандыққызы экономика ғылымдарының кандидаты, қауымдастырылған профессор Х. Досмұхамедов атындағы АУ,  Қазақстан Республикасы, Атырау қаласы   Аннотация. Жастар кәсіпкерлігі экономикалық өсудің, инновацияның және жұмыс орындарын құрудың негізгі факторы болып табылады. Дегенмен, көптеген жастар өз бизнесін бастауға тырысқанда үлкен кедергілерге тап болады, мысалы, тәжірибенің, қаржылық ресурстардың, байланыстардың және қажетті дағдылардың болмауы. Бұл мәселенің шешімі [...]

A NEW LOOK AT ART

{:kz}  БАЙШОВ БАҚЫТ БАТЫРБЕКОВИЧ - PhD Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Тарих және дінтану кафедрасының аға оқытушысы Қазақстан Республикасы, Ақтөбе қ., Ә.Молдағұлова к., 34, 030000 e-mail: dil_123@mail.ru. Тел: 87054800725. https://orcid.org/0000-0002-6656-9596     Аннотация. Бүгінде Қазақстан медиакеңістігінің стейкхолдерлері өнер мен мәдениет мәселесін өте тар мағынасында қабылдап келеді. «Өнер иелері», «өнерлі» тіркестері ән-би, күйге тиісті пайдаланылады. Бұл [...]

OPTIMIZATION OF TRANSPORT AND LOGISTICS PROCESSES OF THE LOADING AND UNLOADING COMPLEX OF THE MARINE CARGO TERMINAL

{:kz} Қозбағаров Р. А М. Тынышпаев атындағы Логистика және көлік академиясы.  Қазақстан, Алматы e-mail: r.kozbagarov@alt.edu.kz     Аңдатпа. Еңбекті көп қажет ететін тиеу-түсіру жұмыстарын механикаландыру мен автоматтандырудың кешенді жүйесі еңбек өнімділігін арттырудың және көлік құралдарының айналымын жеделдетудің, теңіз порттарының жүк айлақтарын тиеу және түсіру фронттарының өткізу қабілетін арттырудың маңызды құралы болып табылады. Мақалада SL-100 кемелерінің [...]

THE ROLE OF TRANSFORMATION CENTERS IN THE MULTIMODAL FREIGHT TRANSPORTATION SYSTEM

{:kz} Қожабекова П.А. М. Әуезов атындағы КЕАҚ Оңтүстік Қазақстан университеті, Шымкент, Қазақстан. e-mail: pernesh-63@mail.ru                        Андатпа. Трансформациялық орталықтар қойма құрылыстары кешенімен біріктірілген көлік инфрақұрылымының объектілері ретінде жүк тасымалдаудың мультимодальды жүйесінде маңызды функцияларды орындайды. Мақалада тасымалдаудың мультимодальды жүйесінде көліктердің тиімді өзара іс-қимылын жүзеге асыратын трансформациялық орталықтардың тиімділігі зерттелген. Трансформациялық орталықтарды орналастыру нұсқасын таңдау [...]

CONTRIBUTION OF ACADEMICIAN M-A.H. ASYLBEKOV TO THE STUDY OF KAZAKH HISTORY

{:kz} ҚҰДАЙБЕРГЕНОВА А.И. Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының бас ғылыми қызметкері, Алматы қаласы, Қазақстан E-mail: akudaybergen@mail.ru *ТАБЫЛДИЕВА О.Д. Ш.Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті, Ақтау қаласы, Қазақстан E-mail: oryngul.tabyldiyeva@yu.edu.kz *Корреспондент авторы: oryngul.tabyldiyeva@yu.edu.kz   Аңдатпа. Мәлік-Айдар  Хантемірұлы  Қазақстан  тарихын  зерттеуде  лайықты ғылыми  үлес  қосқан  көрнекті  ғалым.  Академик  Мәлік  Хантемірұлының ғылыми зерттеулерінің ауқымы жан-жақты [...]

DEMOGRAPHIC DEVELOPMENT OF KAZAKHSTAN ON THE EVE OF SOVIET POWER (EARLY ХХ CENTURY)

{:kz} Құдайбергенова Айжамал Ибрагимқызы Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институты, Алматы, Қазақстан E-mail: akudaybergen@mail.ru   Аннотация. Мақалада кеңес дәуірі қарсаңындағы тарихи жағдайлардың негізгі барысын нақтылауға, соның ішінде қазақ халқының демографиялық дамуы мен көші-қон үдерісін анықтауға негіз болатын ірі тарихи оқиғаның бірі - 1916 ж. ұлт-азаттық көтерілістің салдарлары қарастырылады. І дүниежүзілік соғыс кезінде қазақтарды соғысқа [...]

LEXICAL-SEMANTIC MEANINGS OF ONOMASTIC SIGNS IN TURKIC CHRONICLES

{:kz} СПАТАЕВА С.Т. Ш.Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті Ақтау қ. E-mail: saltanat.spatayeva@yu.edu.kz   Аңдатпа: Қазақстан мен Орталық Азияда дүниеге келген шежірелік сипаттағы жазба мұралардың ономастикалық бірліктерінде сақталып қалған көне тарихи ақпараттарды, тілдік бірліктерді анықтап, олардың қазіргі қазақ тіліндегі нұсқалары зерттелді. Жазбалардағы ономастикалық бірліктерді лексика-семантикалық, лексика-грамматикалық және олардың шығу тарихы, көне түркі жазбаларымен байланысын [...]

ISSUES OF LEGAL REGULATION OF THE DARKNET

{:kz} Медеубек З.Т., құқық магистрі, аға оқытушы Абдухаимова А.М., құқық магистрі, оқытушы Асилбекова Л.Р., оқытушы Орталық-Азия инновациялық университеті Қазақстан Республикасы, Шымкент қ.   Аңдатпа: Бұл мақаланың негізгі мақсаты - интернеттің көлеңкелі жағы-DarkNet сияқты заманауи интернеттің сегментіне қатысты негізгі аспектілерді зерттеу. Жұмыста көлеңкелі интернеттің түрлері, формалары, ерекшеліктері, жағымды және жағымсыз жақтары талданып, ашық интернетпен салыстыру жүргізілді. [...]

MODERNIZATION OF INDICATORS FOR ASSESSING THE “GREEN ECONOMY” AS A TOOL FOR SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF THE MANGISTAU REGION

{:kz} Петросянц Татьяна Валерьевна tatyana.petrossyantc@yu.edu.kz   Аннотация. Бұл мақала Қазақстан өңірлеріндегі халықтың әл-ауқатына тікелей әсер ететін экологиялық-әлеуметтік-экономикалық процестерді өлшеудің заманауи тәсілдеріне бағытталған. Зерттеу Маңғыстау облысының өңірдің тұрақты дамуына ықпал ететін ағымдағы жағдайды бағалауға мүмкіндік беретін негізгі макроэкономикалық көрсеткіштеріне талдау жүргізді. Экономикалық талдау барысында динамикалық өзгерістердің мынадай көрсеткіштері зерттелді: экономикалық белсенді халықтың үлесі, ластаушы заттардың табиғатты [...]

REGIONAL GREEN ECONOMY: ASSESSMENT OF THE CURRENT STATE

{:kz} Бекжанова Тоты Калжановна toty_bekzhanova@mail.ru   Аннотация. Қазақстан Республикасында өңірлердің орнықты дамуын бағалау практикасы жоқ, бұл тиімді аумақтық саясатты іске асыруға кедергі келтіреді. Осыған байланысты есепке алу жүйесіне экологиялық-экономикалық индикаторларды қолдану және енгізу тәжірибесін зерделеу өзекті болып отыр. Бұл мақалада интегралды индикаторларды қолдана отырып, аймақтық деңгейде жасыл экономиканың даму дәрежесін бағалау әдістемесі ұсынылған. Әдістеме түзетілген [...]

INVESTIGATION OF THE TEST RESULTS OF MARINE DIESEL ENGINES WHEN WORKING ON WATER-FUEL EMULSIONS

{:kz} Сахно Константин Николаевич Астрахань Мемлекеттік Техникалық Университеті, Астрахань, Ресей Федерациясы Аңдатпа. Аяқталған зерттеулер теңіз дизельді қозғалтқыштарының жұмысын оңтайландырудың жаңа перспективаларын ашады. Индикаторлық диаграммаларды талдау жұмыс процесінің негізгі сипаттамаларының отынның ылғалдылығына тәуелділігін дәлірек анықтауға мүмкіндік береді, бұл өз кезегінде теңіз қозғалтқышының тиімділігі мен тиімділігін арттыруға әкелуі мүмкін. Регрессиялық талдау мен MS Excel бағдарламалық жасақтамасының көмегімен [...]

MANAGEMENT IN MARINE DIESELS BASED ON THE CONCEPT OF ADAPTABILITY

{:kz} Патров Фёдор Владимирович Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті, Ақтау қ, Қазақстан   Аңдатпа. Бейімделу тұжырымдамасын пайдалану кеме дизельдерін басқару стратегияларын таңдау және әзірлеу кезінде негізгі аспект болып табылады. Бейімделу мақсаттарға жетуге ғана емес, сонымен қатар өзгермелі жағдайларда икемділікке де назар аударады. Шешімдер белгілі бір жағдайлар, нақты уақыт және шешім қабылдаушы тұлға [...]

EXPERIENCE IN OPERATING A LOW-CAPACITY WELL STOCK

{:kz} Эфендиев Г.М. Әзірбайжан Ұлттық Ғылым академиясының Геология институты, Баку қ., Әзербайджан E-mail: galib_2000@yahoo.com Нұршаханова Л.К. Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті, Ақтау қ., Қазақстан E-mail: lazzat.nurshakhanova@yu.edu.kz Зәкенов С.Т. Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті, Ақтау қ., Қазақстан E-mail: senbek.z@mail.ru Зәкенова А.С. Қ. И. Сәтбаев атындағыҚазақ ұлттық техникалық зерттеу университеті Алматы [...]

ЦИЛИНДРИЧЕСКАЯ ОБОЛОЧКА С ЗАПОЛНИТЕЛЕМ

{:kz} Жумабаев М.Ж., Шыракбаев А.Б. Шерхан Мұртаза атындағы Тараз инновациялық институты Тараз, Казахстан abaishirak@mail.ru.     Аннотация. Рассматривеатся ортотропная цилиндрическая с тяжелым с натяжным ( -удельный вес заполнителя) упругим заполнителем конечной длины. Заполнитель имеет форму полого цилиндра или конуса. По наружной поверхности ,  заполнитель жестко скреплен с оболочкой так, что вектор перемещений и вектор напряжений [...]

PROVIDING PSYCHOLOGICAL SUPPORT TO STUDENTS IN CONDITIONS OF FRUSTRATION

{:kz} Көкшеева З.Т Ш. Есенов ат. Каспий технологиялар және инжиниринг университет, Ақтау қ, Қазақстан, E-mail: zaini.koksheyeva@yu.edu.kz БАПАЕВА М.Қ Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университеті, Алматы, Қазақстан, E-mail: bapaeva.m@qyzpu.edu.kz   Аңдатпа: Жоғары мектеп бітірушілері болашақ жұмысы үшін қажетті кәсіби білім мен дағдылардан басқа әртүрлі кедергілерді еңсеруге және өз мақсаттарына жетуге, өмірлік күрделі қиындықтарға төтеп беруге қабілетті болуы [...]

PSYCHOLOGICAL FOUNDATIONS OF THE ORGANIZATION OF THE SYSTEM OF VOCATIONAL GUIDANCE OF STUDENTS

{:kz} *КӨКШЕЕВА З.Т Ш. Есенов ат. Каспий технологиялар және инжиниринг университет, Ақтау қ, Қазақстан, E-mail: zaini.koksheyeva@yu.edu.kz Аңдатпа: Мақалада осы проблеманы зерттеуге үлес қосқан ғалым-педагогтардың еңбектері, зерттеу жұмыстары зерделеніп, тұжырымдар жасалды, жалпыға бірдей білім беретін мектептердің жоғарғы сынып оқушыларына мамандықты дұрыс таңдауда кәсіптік бағдар беру жұмыстарының түрлері мен оларға болашақ мамандығын анықтауға бағыт-бағдар берудің мазмұны, негізгі [...]

THE MAIN ASPECTS OF THE RESPONSIBILITY OF MINORS IN THE SYSTEM OF ADMINISTRATIVE LAW ENFORCEMENT

{:kz} АБЫЛАСИМОВ М.Н. Е. А. Бөкетов атындағы Қарағанды университеті Қарағанды, Қазақстан murager1985@mail.ru     Аннотация. Бұл мақалада Қазақстан Республикасындағы әкімшілік құқық субъектілері болып табылатын кәмелетке толмағандардың әкімшілік жауапкершілігінің ерекшеліктері зерттеледі. Зерттеудің мақсаты - құқықтық реттеудің нақты аспектілерін анықтау және кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға әкімшілік құқық нормаларын іс жүзінде қолдану. Қойылған мақсатқа жету үшін нормативтік-құқықтық актілерді [...]

THE ROLE OF MEDIATION IN THE PREVENTION OF DOMESTIC VIOLENCE

{:kz} КОБЕГЕНОВА Г.Ж. Ш.Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті Ақтау, Қазақстан     Аннотация. Мақалада тұрмыстық зорлық-зомбылық жағдайларына ерекше назар аудара отырып, жанжалдарды шешу құралы ретінде Қазақстанның медиация саласындағы тәжірибесін терең зерттеу ұсынылған. Зерттеу нақты жағдайларды, заңнамалық бастамаларды талдау және Қазақстанда медиациялық рәсімдерді практикалық қолдану негізінде дауларды реттеуде және Отбасылық қатынастардағы үйлесімділікті қалпына келтіруде [...]

DEVELOPMENT OF INNOVATIONS IN THE SPHERE OF SIGHTSEEING TOURISM

{:kz} А.Б. Кизимбаева э.ғ.к. e-mail: kizimbaeva@mail.ru       Yessenov University, Қазақстан, Ақтау қ. Л.Г. Кирбасова Профессор ассистенті e-mail: amlm13@mail.ru      Yessenov University, Қазақстан, Ақтау қ. И.В. Таранова Профессор, э. ғ. д. e-mail: taranovairina@yandex.ru Ставрополь мемлекеттік аграрлық университеті Ресей, Ставрополь қ.   Андатпа. Бұл мақалада экскурсиялық туризмнің теориялық негіздері және оның инновациялары, Қазақстандағы экскурсиялық және туристік [...]

INNOVATIVE DEVELOPMENT OF TRANSIT TRANSPORTATION BY RAILWAY TRANSPORT

{:kz} И.В. Таранова Профессор, э. ғ. д. e-mail: taranovairina@yandex.ru Ставрополь мемлекеттік аграрлық университеті Ресей, Ставрополь қ.     ТЕМІР ЖОЛ ТРАНЗИТТІК КӨЛІГІНІҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ДАМУЫ   Аңдатпа. Мақалада Қазақстандағы темір жол транзиттік көлігінің инновациялық дамуы, оның ішінде ішкі, экспорттық-импорттық және транзиттік жүк тасымалдарын басқару қарастырылады. Зерттеу Қазақстанда транзиттік жүк ағындарын тарту үшін заманауи көлік инфрақұрылымын құру [...]

CARBOXYLATION OF PHENOL AND ITS DERIVATIVES WITH SODIUMETHYLCARBONATE UNDER MICROWAVE IRRADATION

{:kz} ЕСЕНЖАНОВА НҰРСАУЛЕ РАЙСҚЫЗЫ «Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті» КеАҚ, Ақтау, Қазақстан е-mail: nursaule.yesenzhanova@yu.edu.kz   Аңдатпа. Көмірқышқыл газын органикалық синтез қолдану қазіргі «жасыл химияның» маңызды нысаны болып табылады. Көмірқышқыл газын химиялық синтезде пайдалану парниктік әсермен күресуде де үлкен маңызға ие (парниктік газдардағы көмірқышқыл газының мөлшері 50%-дан астам). Көмірқышқыл газының молекуласы төмен реактивтілікке [...]

APPLICATION OF ATOMIC-ABSORPTION SPECTROMETRY IN DETERMINING THE CONCENTRATION OF HEAVY METALS IN VEGETABLES

{:kz} ТАУМОВА АРЖАН БАЙДОСОВНА, ЕСЕНГУЛОВА АЛЬБИНА АКЖОЛОВНА   Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік медицина университеті,  Ақтөбе қаласы, Қазақстан Республикасы e-mail: yessengulova02@gmail.com; arzhan-91@mail.ru   Аңдатпа: Көкөністердегі ауыр металдардың концентрациясы адам денсаулығы үшін маңызды көрсеткіш болып табылады. Ауыр металдардың шекті мөлшерден асып кетуі денсаулыққа зиян тигізуі мүмкін. Көкөністерде ауыр металдардың концентрациясын анықтау азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету [...]

OVERVIEW OF WASTEWATER SLUDGE DISINFECTION METHODS

{:kz} Джумашева Камшат Абиловна – «Экология және геология» кафедрасының  аға оқытушысы, магистр, Yessenov University,  Ақтау қ., Қазақстан Нурбаева Фарида Куантхановна –  т.ғ.к., «Экология және геология» кафедрасының  доценті, Yessenov University, г.Актау, Қазахстан Волкова Ирина Владимировна - биология ғылымдарының докторы, доцент, "математикалық және жаратылыстану-ғылыми пәндер" кафедрасының профессоры, Каспий теңіз және өзен көлігі институты. ген.- адм. Ф. м. [...]

STUDYING INTERNATIONAL EXPERIENCETRAINING AND DEVELOPMENT REGIONAL STANDARDSADVANCED STAFFING

{:kz} КОШИМОВА Б.А. Ш.Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті Қазақстан, Ақтау e-mail: bibatpa.koshimova@yu.edu.kz МЕНДАЛИЕВА Ш.О. Ш.Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті Қазақстан, Ақтау e-mailshynar.mendaliyeva@yu.edu.kz ШАРИПОВА А.Б. Ш.Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті Қазақстан, Ақтау e-mail: aigerim1.sharipova@yu.edu.kz *ДЖАНИСЕНОВА А.М. Ш.Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті Қазақстан, Ақтау e-mail: aliya.janissenova@yu.edu.kz Аңдатпа. Бұл зерттеудің [...]

RESEARCH OF MODERN TECHNOLOGIES FOR APPLICATION OF WEAR-RESISTANT COATINGS ON MACHINE PARTS

{:kz} Анар Хабай Қ.И. Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университеті Алматы, Казахстан   Аңдатпа. Мақалада қазіргі заманғы өнеркәсіптегі тозуға төзімді жабындардың маңыздылығы қысқаша сипатталған, өндірістің әртүрлі салаларында қолданылатын осындай жабындардың әртүрлі түрлері келтірілген. Тозуға төзімді ұнтақтарды қолданудың негізгі әдістері мен әдістері де қамтылған. Зерттеулерге металл және тозуға төзімді материалдардың жабысқақ қасиеттерін талдау кіреді. Жүргізілген зерттеулер [...]

ANALYSIS OF THERMAL TOOLS FOR CUTTING AND PROCESSING BLOCK STONE

{:kz} Букаева А.З., Huy-Tuan Pham Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті Ақтау қ, Казахстан Хо Ши Мин технологиялық және білім беру университеті, Вьетнам   Аңдатпа. Мақала берік тау жыныстарынан, әсіресе граниттерден қапталған тасты өндіру процесін терең талдау болып табылады. Ол тек тау-кен технологиясын ғана емес, сонымен қатар блокты тасты өңдеу, тегістеу және алу [...]

FEATURES OF THE INSTITUTION OF PREJUDICE IN CRIMINAL PROCEEDINGS

{:kz} Сүйінова Ділбар Жолдасбайқызы Ташкент мемлекеттік заң университеті заң ғылымдарының докторы, профессор                                                                           Ташкент, Өзбекстан E-mail: dilbar_suynova@ uMail.uz       Аннотация. Мақалада ТМД-ның кейбір елдеріндегі қылмыстық сот ісін жүргізуде преюдиция институтын қолданудың мәні мен ерекшеліктері талданады, ғалымдардың преюдицияны іске асырудың процедуралық тәртібі туралы пікірлері қарастырылады, халықаралық ынтымақтастықта құқықтық көмек көрсету кезінде преюдицияны қолдану туралы [...]

THE USE OF ARTIFICIAL INTELLIGENCE IN THE LEGAL FIELD

{:kz} Ізтұрғанова Гүлнар Қосшықызы Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті Ақтау, Қазақстан E-mail: gulnar.izturganova@yu.edu.kz Серкан Кайя Богазичи университеті, Заң факультеті Бебек /СТАМБУЛ E-mail: Serkan.kaya@boun.edu.tr   Аннотация: Бұл мақала жасанды интеллектке арналған және жасанды интеллект орындайтын рөлдер мен функцияларды анықтаудан, сондай-ақ осы технологияны енгізу арқылы енгізілген инновацияларды сипаттаудан тұрады. Жасанды интеллект ғалымдардың бүгінгі күнге [...]

THE INTERACTION BETWEEN NEW TECHNOLOGIES AND LAW

{:kz} Сүйінова Дилбар Қылмыстық іс жүргізу құқығы кафедрасының профессоры, заң ғылымдарының докторы Ташкент мемлекеттік заң университеті Ташкент, Өзбекстан E-mail: dilbar_suynova@ uMail.uz   Аңдатпа: Қазіргі  уақытта технологияның пайда болуымен өзгеріссіз қалатын ешбір сала жоқ. Технологиялық жетістіктер әр салада күннен күнге даму үстінде. Құқық пен технология арасындағы байланыс күрделі және көп қырлы деуге болады. Жаңа деңгейде технология-бұл [...]

ВИРТУАЛДЫ ШЫНДЫҚТЫ (VR) ҚЫЛМЫСТЫҚ СОТ ӨНДІРІСІНДЕ ҚОЛДАНУ ТӘЖІРИБЕСІ

{:kz} Ізтұрғанова Гүлнар Қосшықызы Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті Ақтау, Қазақстан E-mail: gulnar.izturganova@yu.edu.kz     Аңдатпа. Технологияның қарқынды дамуы  және  осы  технологияларды  сот процесі саласында қолдану әртүрлі технологияларды үнемі зерттеуді және шетелдік тәжірибеде пайдалану аспектілерін талдауды талап  етеді.  Атап айтқанда, виртуалды  шындық  технологиялары  пайдаланушыларды визуалды әлемге қолжетімді тәсілмен орналастырады және пайдаланушыларға меншікті [...]

PHYTOCHEMICAL STUDY OF THE COMPOSITION OF THE PLANT OF THE GENUS THYMUS SERPYLLUM L.

{:kz} Ибраева Мәншүк, Озтүрк Мехмет Ш.Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті Ақтау қ., Қазақстан Мугла Сыткы Кочман университеті, Мугла, Түркия Аңдатпа. Дәрілік өсімдіктер әртүрлі дәрілік заттарды жасауға қажетті ресурстармен қамтамасыз ету арқылы медицинада басты рөл атқарады. Мыңдаған жылдар бойы адамзат көптеген ауруларды, соның ішінде ауыр және қатерлі түрлерін емдеу үшін шөптік дәрілерді қолданды. Бұл [...]

THE USE OF SORBENTS PREPARED ON THE BASIS OF PLANT RAW MATERIALS FOR THE TREATMENT OF POLLUTED WATERS

{:kz} САТАЕВА САПУРА САНИЕВНА*, СИДАҒАЛИЕВ МИРБОЛАТ ЕРСІНҰЛЫ, АХМЕТОВА ФИРУЗА ЖАНТАСҚЫЗЫ   «Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті» Орал, Қазақстан е-mail: sataeva_safura@mail.ru   Аңдатпа. Әлеуметтік-экономикалық талаптардың қарқынды өсуі және климаттың өзгеруі су ресурстарының сапасына үлкен қысым жасады. Болашақта тұщы су тапшылығының алдын алу және қазіргі суға деген сұранысты қанағаттандыру үшін ағынды суларды қайта пайдалану және [...]

01.06.2024

CURRENT PROBLEMS IN THE FIELD OF PROTECTION OF CHILDREN’S RIGHTS IN THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN

{:kz}  АБИЛШЕЕВА Р.К. АХМЕТОВА Б.С. Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті Ақтау қ, Қазақстан   Аңдатпа. Бұл мақалада кәмелетке толмағандардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғаудың өзекті мәселелерінің бірі қарастырылады. Оның өзектілігі бірнеше себептерге байланысты: біріншіден, баланың құқықтарын қозғайтын көптеген нормативтік-құқықтық актілер; екіншіден, балалардың құқықтарын қорғауға арналған билік органдарының өзара әрекеттесуінің болмауы. Мақалада әлеуметтік [...]

UNJUST ENRICHMENT AND ITS PLACE IN THE SYSTEM OF RUSSIAN LEGISLATION

{:kz} Джумагазиева Гульнара Сарсенбаевна В. Н. Татищев атындағы Астрахан мемлекеттік университеті Ресей Федерациясы Аңдатпа. Негізсіз байыту-бұл қозу институты, оған сәйкес мүлікті өзі алған немесе басқа адамның есебінен заңды себепсіз пайда көрген адам осы мүлікті қайтаруға немесе оның құнын өтеуге міндетті. Принцип әділеттілік идеясына және бір адамның әл-ауқатының басқа адамның есебінен негізсіз өсуіне жол бермеуге негізделген. [...]

PROMISING METHODS OF HARDENING AND RESTORATION OF PARTS OF MODERN MECHANICAL ENGINEERING

{:kz} Анар Хабай Қ.И. Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университеті  Алматы, Казахстан   Аңдатпа. Мақалада жұмыс кезінде жоғары тозуға, динамикалық жүктемелерге және механикалық кернеулерге ұшыраған металл бөлшектерін қалпына келтіруге арналған лазерлік балқыту технологиясының тиімділігі бағаланды. Лазерлік қаптау, қорытпаларды қатайту үшін лазерлер мен наноматериалдарды қолдануға негізделген жаңа технология ретінде, Тозған бөлшектерді қалпына келтірудің немесе жаңа механизмдер [...]

APPLICATION OF SUPERSONIC GAS JETS FOR ROCK DESTRUCTION

{:kz} Букаева А.З., Huy-Tuan Pham Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті,  Казахстан, Ақтау Хо Ши Мин технологиялық және білім беру университеті, Вьетнам   Аңдатпа. Бұл мақалада тау жыныстарының термиялық ыдырау процесінде дыбыстан жоғары газ ағындарын қолдану аспектілері егжей-тегжейлі қарастырылады. Мұндай әдістерді қолдану кезінде маңызды болып табылатын жылу алмасудың әртүрлі аспектілеріне назар аударылады. Тау [...]

DEVELOPMENT OF A METHOD FOR DETERMINING THE HYDRODYNAMIC CHARACTERISTICS OF DRILLING FLUID DURING WELL DRILLING

{:kz} Ф.А. Ахундов Әзірбайжан Ғылым және Білім министрлігі Мұнай және газ институты, Әзірбайжан   Аңдатпа. Мақалада тиксотропты орталардың және оларды жүзеге асыратын құрылғылардың шекті ығысу кернеуін өлшеудің қолданыстағы әдістері талқыланады. Сонымен қатар, олардың негізінен төмен дәлдігінен тұратын көптеген кемшіліктері анықталды. Осыған байланысты мақалада бұрғылау сұйықтығының сығылу коэффициентін өлшеудің жаңа әдісі ұсынылған, ол сұйықтық көтеріле бастағанға [...]

COMPARATIVE EFFECTIVENESS AND PROSPECTS FOR THE APPLICATION OF THERMAL METHODS IN FIELDS WITH HARD-TO-RECOVER RESERVES

{:kz} М. К. Каражанова Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті Актау қ., Қазақстан. М.М.Максотов Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті Актау қ., Қазақстан Д.Э.Раджабов Әзірбайжан мемлекеттік мұнай және өнеркәсіп университеті Баку қ., Әзірбайжан Республикасы   Аңдатпа. Бұл мақалада мұнай қоры өте қиын кен орындарында термиялық әдістерді қолданудың тиімділігі мен болашақ мүмкіндіктеріне [...]

HISTORICAL WORKS BEGINNING IN THE LAST YEARS OF REPUBLICAN POWER IN ANCIENT ROME

{:kz} ҚОБЛАНОВ Ж.Т. Ш.Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті Ақтау қ, Қазақстан E–mail: zholaman.koblanov@yu.edu.kz *КАРИМСАКОВА Б.А. Ш.Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті Ақтау қ, Қазақстан E–mail: baktygul.karimsakova@yu.edu.kz  *Автор корреспондент: baktygul.karimsakova@yu.edu.kz Аңдатпа. Мақалада Көне Римдегі алғашқы тарихи туындылардың пайда болуы, нағыз ғылыми тарихи шығармалардың республика дәуірінің соңғы жылдарында туа бастауы, Юлий Цезарьдың «Галлия соғысының [...]

FUNDAMENTALS OF THE DEVELOPMENT OF STUDENTS’ REFLEXIVE SKILLS IN THE EDUCATIONAL PROCESS

{:kz} СМАГУЛОВА К.Х К. Сағадиев атындағы Халықаралық бизнес университеті Алматы қ.,Қазақстан E-mail: smagulova_72@mail.ru                 Андатпа. Мақалада білім мазмұнының нәтижесін қалыптастырудың ғылыми-әдіснамалық негізі зерттеу еңбектерін талдау арқылы қарастырылып, бастауыш мектепте оқушылардың жас ерекшелігіне сай рефлексивтік дағдысы арқылы критериалды бағалауды жүргізуде үлес қосқан ғалым-педагогтардың еңбектері, зерттеу жұмыстары зерделеніп, тұжырымдар жасалды, құрылымдық-мазмұндық моделі айқындалды. Сонымен қатар, бастауыш мектептегі [...]

METHODS USED IN TEACHING VOCABULARY WITH THE HELP OF LEVEL TASKS

{:kz} Қобланов Ж.Т. Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті Ақтау, Қазақстан Е–mail: zholaman.koblanov@yu.edu.kz Каримсакова Б.А. Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті Ақтау, Қазақстан     Е–mail: baktigul.karimsakova@yu.edu.kz   Аңдатпа.  Соңғы жылдардағы Қазақстанның қоғамдық-саяси өміріндегі өзгерістер білім мен оқуға жаңашылдық пен жаңа қызығушылық әкелді. Осыған байланысты білім беру жүйесі өскелең ұрпақты оқыту мен [...]

SATIRICAL WORKS OF ASKAR TOKMAGAMBETOV

{:kz} ТӨРТКҮЛБАЕВА Т.Ә. Әжінияз атындағы Нөкіс мемлекеттік педагогикалық институтының доценті Нөкіс қ., Қарақалпақстан E-mail:  ttabdigaziqizi@mail.ru   Андатпа. Асқар Тоқмағамбетов – қазақ әдебиетіндегі, әсіресе сатира саласының майталман өкілі, жемісті еңбек еткен, тәжірибелі авторы болды. Қаламгердің бұл салада еңбектене бастаған жас ақындарға, фельетоншыларға тигізген әсері мол. Кейін халық арасына есімдері кең тараған, белгілі сатирашы Шона Смаханұлы , [...]

REFLECTIONS OF ALASH FIGURES OF THE EARLY 20TH CENTURY ON THE NATIONAL IDEA

{:kz} Л.Т. ДЖУМАЛИЕВА С. Сейфуллин атындағы Казақ агротехникалық зерттеу университеті Астана қ, Қазақстан    Аңдатпа. Бұл мақалада Алашорда ұйымының алдына қойған киелі арманын нақты шындыққа айналдыру жөніндегі ұлттық ұлы миссияның көшбасшылары бола білгені туралы баяндалған. XX ғасырдың басындағы қалыптасқан қазақ зиялыларының мемлекетті басқару ісіне араласуы, саяси белсенділігінің шарықтау шегіне жеткендігі көрсетілген. Қазақ зиялыларының саяси қызметінде [...]

DEVELOPMENT OF A MODEL OF A SYSTEM FOR EVALUATING THE EFFECTIVENESS OF REGIONAL POLICY IN THE MANGYSTAU REGION

{:kz} Мамбетова Алтын Ибрагимовна Ш.Есенов атындағы Каспий мемлекеттік технологиялар және инжиниринг университеті Ақтау қ., Қазақстан Косымбаева Шынар Исабековна Ш.Есенов атындағы Каспий мемлекеттік технологиялар және инжиниринг университеті Ақтау қ., Қазақстан Әбидин Әбубәкір Надирхожаұлы Ш.Есенов атындағы Каспий мемлекеттік технологиялар және инжиниринг университеті Ақтау қ., Қазақстан   Аннотация. Бұл мақала аймақтық дамуды басқарудың тиімділігін бағалау моделін қалыптастыру мәселелеріне [...]

KAZAKHSTAN’S ENERGY SECTOR: THE STATE AND VISION OF THE COUNTRY, TAKING INTO ACCOUNT INTERNATIONAL TRENDS

{:kz} Н. Буркитбаев Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Мемлекеттік басқару академиясы, Астана қ., Қазақстан e-mail: Burkitbaev@mail.ru   Аңдатпа. Осы мақаланың негізгі мақсаты Қазақстан Республикасының электр энергетикасы секторының қазіргі жай-күйін зерделеу, сондай-ақ электр энергетикасы секторының дамуының жалпы әлемдік үрдістерін ескере отырып, елдің дамуының кейбір перспективалық бағыттарын айқындау болып табылады. Зерттеу әдістері ретінде кабинеттік зерттеу, тенденцияларды талдау және [...]

RISK MANAGEMENT IN THE FIELD OF OCCUPATIONAL SAFETY AND INDUSTRIAL SAFETY IN THE OIL AND GAS SECTOR: PROBLEMS, PRECAUTIONS AND CONSEQUENCES

{:kz} Е.Н. Омаров Президент жанындағы Мемлекеттік қызмет академиясы, Астана қ., Қазақстан e-mail: Nurlanuliezhok@mail.ru        Аңдатпа. Кәсіпорындарда денсаулыққа, қауіпсіздікке және қоршаған ортаға (HSE) байланысты қауіптер бар. Бұл қауіптер адамдар мен қоршаған ортаға зиянды болуы мүмкін. HSE сарапшылары қауіпсіздікті арттыруға көмектеседі, әсіресе мұнай-газ саласында, барлау, бұрғылау, өндіру және т.б. сияқты әрекеттер кезінде қауіптер бар. Жалпыға бірдей [...]

IS THERE NEED FOR TWITTER-BASED PR FOR KAZAKH CULTURAL SPORT TOURISM?

{:kz} Пулатова З.Т., Ошанова О.Ж. Ш.Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті Ақтау қ., Қазақстан Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті Алматы қ, Қазақстан   НЕГІЗДЕЛГЕН PR ҚАЖЕТ ПЕ? Аңдатпа. Көшпелі әдет-ғұрып пен салт-дәстүр, артефактілер қазақ мәдениетінің өзегін қалайды. Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін мемлекетіміз этникалық дәстүрлерімізді одан әрі дамытуға күш жұмсап келеді [1]. ҚР Спорт және туризм [...]

JOURNALISM TRAINING AND INNOVATIVE TECHNOLOGIES

{:kz} Ошанова О.Ж. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ Алматы қ., Қазақстан   Аңдатпа. Бұл мақалада еліміздегі және дамыған елдердегі журналистік білім берудегі дәстүрлі және жаңашыл бағыттағы әдіс-тәсілдер сөз болады. Кәсіби білім беру саласындағы заманның сұранысына және технологиялық өзгерістерге орай қойылып отырған жаңа талаптар мен оларға бейімделу үдерістері жан-жақты талқыланады. Сонымен қатар европалық және америкалық университеттердегі журналистік білім [...]

ASSESSMENT OF THE EFFECTIVENESS OF THE FUNCTIONING OF TRANSFORMATION CENTERS IN TRANSPORT AND LOGISTICS SYSTEMS

{:kz} Табылов А .У., Суйеуова Н .Б., Huy-Tuan Pham Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті  Ақтау қ., Казақстан Хо Ши Мин технологиялық және білім беру университеті, Вьетнам              Андатпа. Трансформациялық орталықтар желісін оңтайландыру макрологиялық жүйенің тиімді жұмыс істеуінің шарттарының бірі болып табылады. Логистикалық тізбектердің буындары ретінде әрекет ете отырып, трансформациялық орталықтар өндіріс, [...]

AUTOMATED CONTAINER TERMINAL MANAGEMENT SYSTEM CTMS IN MARINE LOGISTICS

{:kz} Табылов А .У., Суйеуова Н .Б., Huy-Tuan Pham Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті,  Казахстан, Ақтау Хо Ши Мин технологиялық және білім беру университеті, Вьетнам   Аңдатпа.  Теңіз логистикасында-теңіз порттарын автоматтандыру халықаралық теңіз тасымалы көлемінің тұрақты жоғары өсуін қамтамасыз ету және кеме қатынасы компанияларының бизнесі саласындағы бәсекелестік және баға қысымын күшейту бойынша [...]

ANALYSIS OF LOGISTICS PERFORMANCE AND GLOBAL COMPETITIVENESS

{:kz} Мусалиева Р.Д., Орлеанский А.А. Логистика және көлік академиясы т.ғ. к., ассоц. профессор Магистрант, логистика және көлік академиясы  Алматы қ., Қазақстан   Аннотация. Логистика шығындар мен техникалық қызмет көрсетудің артықшылықтарын құруға болатын сала ретінде бөлінді. Сондықтан компаниялар клиенттердің қажеттіліктеріне көбірек көңіл бөледі және шығындарды азайту, сапаны жақсарту және өз клиенттерінің өсіп келе жатқан үміттерін қанағаттандыру [...]

METHODOLOGY FOR AUTOMATIC FAULT RECOGNITION OF ROD-WELL PUMPING UNITS

{:kz} Чажабаева М.М., Huy-Tuan Pham Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті,  Казахстан, Ақтау Хо Ши Мин технологиялық және білім беру университеті, Вьетнам   Аңдатпа. Мониторингтің тиімді әдістерінің бірі-динамометрия. Динамограммалар ШТСҚ жұмысын диагностикалау және бақылау үшін қолданылады. Адам факторын болдырмайтын ШТСҚ жүйесінің жұмысындағы ақаулықтарды, істен шығуларды анықтаудың және анықтаудың жаңа тәсілі. Фурье дескрипторларын динамометриялық [...]