ЕГЕНИСОВА А.Қ.
Ш.Есенов атындағы Каспий технологиялар
және инжиниринг университеті
Ақтау, Қазақстан
E-mail:almazhai.yegenissova@yu.edu.kz
КАЗИЕВ К.О.
Х.Досмұхамедов атындағы Атырау университеті
Атырау,Қазақстан
Автор корреспондент:
almazhai.yegenissova@yu.edu.kz
Аңдатпа. Бұл мақалада бастауыш сынып оқушыларының мектепке бейімделмеу мәселелері, мектеп оқуына бейімділігі компоненттері: интеллектуалды, жеке дайындығы, дене дайындығы туралы мәселелер сөз болады. Осы проблеманы зерттеген ғалымдардың еңбектеріне талдау жасалып, төмендегідей әдіс-тәсілдер ұсынылған: атап айтсақ, грамматикалық конструкциядағы түсінікті табу; тапсырманы ауызша орындауын тексеру; балалардың зат есімді өзгерту ептілігін анықтау; оқиғаның жүйелілігін анықтап, ептілікпен тауып орнату.Балалардың мектепке алғаш баруын мектепке педагогтар мен психологтар баланың өмірінің жаңа бастамасы және оның әлеуметтік ортадағы жаңа жағдайы ретінде қарастырады. Л.И. Бажович баланың оқу қызметіне дайындығын оның әлеуметтік маңыздылығына және әлеуметтік бағалау қажеттіліктерінің өсуіне байланыстырды Л.С. Выготский мектеп жасына дейінгі балалар үшін жаңа психологиялық құрылым, атап айтқанда «интеллектуализация аффекта» ретінде «жан күйзелісі зияттылығы» тұжырымдамасын құрды және енгізді. Баланың мектептегі білімге деген ұмтылысы бірнеше компоненттерді қамтиды: интеллектуалды, жеке дайындығы және дене дайындығы.Балаларды мектепке бейімдеу жұмысында мұғалімдердің балаларға әсер ету формасын қайта қарастыру, ал қарым-қатынас балабақша тәрбиешілерінің стиліне қайшы келмеу проблемасын қарастырды. Атап айтсақ:
1.Семинарларда, конференцияларда, жиналыстарда және білім беру кеңестерінде мектепке дейінгі тәрбиешілер мен мектеп мұғалімдері, соның ішінде бірінші сынып мұғалімдері тәжірибе алмасуы үшін байланыс орнатылуы керек.
- Мектепке дейінгі мекемелерде мектеп мұғалімдерінің болуы балалар іс-әрекетінің әртүрлі түрлерін (ойындар, оқыту, еңбек, шығармашылық, отбасы) ұйымдастыруды және өткізуді, демек,тәрбиешілердің мектепте болып, тәжірибе алмасып, пікірлесуі.
Бастауыш сынып оқушыларының мектептегі дезадаптация мәселесін шешу үшін келесі әдістерді қолданады:
- Грамматикалық құрылымнан түсінік табу.
- Тапсырманың ауызша орындалуын тексеру.
3.Баланың зат есімдерді өзгерту қабілетін анықтау
- Оқиғалардың жүйелілігін анықтап, ептілікпен тауып орнату.
Сонымен қатар, тәжірибелік-эксперимент нәтижелері беріліп, ғылыми-әдістемелік ұсыныстар беріледі
Түйін сөздер: бастауыш сынып, бейімделмеу, мектеп, интеллектуалды дайындығы, жеке дайындығы, дене дайындығы, семинар, тренинг, зерттеу, эксперимент, әдіс.
ӘДЕБИЕТТЕР
[1]. Выготский Л.С. Собр. соч. в 6-ти т. – Т.3. – 2014. – 560 с.
[2].Дубровиной И.В. Научно-методические основы использования в школьной психологической службе конкретных психодиагностических методик.– М., 2014.-278с.
[3].Леонтьев А.Н. Избранные психол. произведения: В 2. М:, 2006. Т 2.
[4].Эльконин Д.Б. Психология обучения младшего школьника. – М. Знание. 2008. 233с.
[5]. Божович Л.И. Подготовка детей к школе. – М., Знание. 2007. 78 с.
[6].Кравцов Г.Г., Кравцова Е.Е. Шестилетний ребенок. Психологическая готовность к школе. – М., Знание. 2013.-78 с.
[7]. Божович Л.И. Подготовка детей к школе. – М., Знание. 2011. 78 с.
[8].Ушинский К.Д., Балаларды тәрбиелеу және оқыту жөніндегі таңдамалы пікірлері, 2007- 22б.
[9].Орманова З.К. Мектеп оқуына дайындау психологиясы.– А:Дарын. 2015,180
[10].Люблинская А.А. Мұғалімдерге бастауыш мектеп оқушысының псиологиясы жөнінде. – А.: Мектеп. 2011. 76-77 б.
[11].Маркова Т.А. Жанұядағы балаларды мектепке дайындау. Алматы.2010.-230б.
[12].Власова Н.В. Мектептегі психологиялық диагностика.– Астана: Радиал, 2015. 68 б.
[13].Гальперин П.Я. К исследованию интеллектуального развития ребенка // Вопросы психологий. 2009. №1.,79с.
[14]. Венгер Л.А7, А.Л. Венгер. Готов ли ваш ребенок к школе? М.,Знание. 2014.123с.
ӘОЖ 159.99
ҒТАХР 15.01.11
DOI 10.56525/VCNU1462